Nadležnost prvostepenih sudova u Republici Srpskoj je utvrđena članom 26 zakona o sudovima u Republici Srpskoj.

Osnovni sud je nadležan:

1. U krivičnim predmetima:

-          da u prvom stepenu sudi:

a)       za krivična djela za koja je zakonom propisana kao glavna kazna novčana kazna ili kazna zatvora do 10 godina, ako posebnim zakonom nije određena nadležnost drugog suda;

b)       za krivična djela za koja je posebnim zakonom određena nadležnost osnovnog suda;

c)       za krivična djela za koja je Sud Bosne i Hercegovine prenio nadležnost na osnovni sud;

d)       u svim krivičnim postupcima protiv maloljetnika;

-          da postupa tokom istrage i nakon podizanja optužnice u skladu sa zakonom;

-          da odlučuje o vanrednim pravnim lijekovima kad je to zakonom predviđeno;

-          da odlučuje o brisanju osude i prestanku mjera bezbjednosti i pravnih posljedica osude, na osnovu sudske odluke;

-          da postupa po molbama za pomilovanje u skladu sa zakonom;

2. U građanskim predmetima da u prvom stepenu sudi:

a)       u svim građanskim sporovima;

b)       u vanparničnom postupku.

3. U prekršajnim predmetima da u prvom stepenu odlučuje:

c)       u svim prekršajnim predmetima;

d)       da odlučuje o zahtjevima za ponavljanje prekršajnog postupka.

4. U drugim predmetima:

a)       da provodi izvršni postupak, ako zakonom nije drugačije određeno;

b)       da određuje mjere obezbjeđenja, ako zakonom nije drugačije određeno;

c)       da rješava u posebnim postupcima, ako zakonom nije drugačije određeno;

d)       da obavlja zemljišno-knjižne poslove, u skladu sa zakonom;

e)       da pruža pravnu pomoć sudovima u Bosni i Hercegovini;

f)         da vrši poslove međunarodne pravne pomoći, ako zakonom nije određeno da neke od tih poslova vrši okružni sud;

g)       da vrši poslove upisa u registre pravnih lica i samostalnih preduzetnika ako je to zakonom utvrđeno;

h)       da vrši druge poslove određene zakonom.

Stvarna nadležnost okružnih privrednih sudova je utvrđena članom 27 b. Zakona o sudovima Republike Srpske.

Okružni privredni sudovi u prvom stepenu odlučuju:

1.       u parničnim i vanparničnim sporovima koji se odnose na prava i obaveze po osnovu pravnog prometa robe, usluga, vrijednosnih papira, vlasničkih i drugih stvarnih prava na nekretninama, kao i na prava i obaveze proistekle iz vrijednosnih papira, u kojima su obje stranke u postupku pravno ili fizičko lice, koje u svojstvu samostalnog preduzetnika i u drugom svojstvu obavlja privrednu ili drugu registrovanu djelastnost u vidu osnovnog ili dopunskog zanimanja;

2.       u sporovima koji se odnose na brodove i na plovidbu na moru i na nutrašnjim vodama, kao i u sporovima na koje se primjenjuje plovidbeno pravo, osim sporova o prevozu putnika;

3.       u sporovima koji se odnose na avione, kao i u sporovima na koje se primjenjuje vazduhoplovno pravo, osim sporova o prevozu putnika;

4.       u sporovima iz autorskog prava, srodnih prava i prava industrijske svojine;

5.       u sporovima nastalim povodom djela za koje se tvrdi da predstavljaju nelojalnu konkurenciju ili monopolistički sporazum;

6.       u postupcima stečaja i likvidacije, u skladu sa zakonom, kao i svim sporovima koji nastanu u toku i povodom sporovođenja postupka stečaja i likvidacije;

7.       u poslovima registracije pravnih lica ili samostalnih preduzetnika uređenih Zakonom o upisu poslovnih subjekata u sudski registar;

8.       o sprovođenju izvršnog postupka po pravosnažnim presudama privrednih sudova;

9.       o određivanju mjera osiguranja;

10.   o pružanju pravne pomoći sudovima u Republici Srpskoj i Bosni i Hercegovni iz svoje nadležnosti;

11.   o vršenju poslova međunarodne pravne pomoći iz svoje nadležnosti;

12.   o sporovima koji nastanu stranim ulaganjem;

13.   o vršenju i drugih poslova uređenih zakonom.

Stvarna nadležnost Višeg privrednog suda je utvrđena članom 27 v. Zakona o sudovima Republike Srpske.

Viši privredni sud je nadležan:

1.      da odlučuje o žalbama protiv odluka okružnih privrednih sudova, a u prvom stepenu i o drugim stvarima određenim zakonom;

2.      da odlučuje o sukobu nadležnosti i o prenošenju nadležnosti okružnih privrednih sudova;

3.      da utvrđuje pravne stavove radi jedinstvene primjene zakona iz nadležnosti okružnih privrednih sudova i

4.      da vrši druge poslove određene zakonom.

Nadležnost drugostepenih sudova u Republici Srpskoj je utvrđena članom 27 zakona o sudovima u Republici Srpskoj.

Okružni sud je nadležan:

1. Prvostepena nadležnost

a)       da sudi za krivična djela za koja je zakonom propisana kazna zatvora preko 10 godina ili dugotrajni zatvor, ako zakonom nije određena nadležnost drugog suda;

b)       da postupa u toku istrage i nakon podizanja optužnice u skladu sa zakonom;

c)       da sudi za krivična djela za koja je Sud Bosne i Hercegovine prenio nadležnost na okružne sudove;

d)       da odlučuje u svim upravnim sporovima i to prema sjedištu prvostepenog upravnog organa, kao i o zahtjevima za zaštitu sloboda i prava utvrđenih ustavom, ako su takve slobode i prava povrijeđeni konačnim pojedinačnim aktom ili radnjom službenog lica u organima uprave, odnosno odgovornog lica u preduzeću, ustanovi ili drugom pravnom licu, kada za zaštitu tih prava nije obezbijeđena druga sudska zaštita.

2. Drugostepena nadležnost

a)       da odlučuje o žalbama protiv odluka osnovnih sudova;

b)       da odlučuje o drugim redovnim i vanrednim pravnim lijekovima, ako je to određeno zakonom.

3. Ostalo

a)       da rješava o sukobu mjesne nadležnosti između osnovnih sudova sa svog područja u skladu sa zakonom;

b)       da odlučuje o prenosu mjesne nadležnosti sa jednog osnovnog suda na drugi osnovni sud na svom području;

c)       da odlučuje o brisanju osude i prestanku mjera bezbjednosti i pravnih posljedica osude, na osnovu sudske odluke;

d)       da postupa po molbama za pomilovanje u skladu sa zakonom;

e)       da rješava o priznavanju odluka stranih sudova, stranih trgovačkih sudova i stranih arbitraža;

f)         da pruža međunarodnu pravnu pomoć u krivičnim predmetima;

g)       da vrši druge poslove određene zakonom.

Vrhovni sud Republike Srpske je nadležan:

a)       da odlučuje o redovnim pravnim lijekovima protiv odluka okružnih sudova, ako je to zakonom određeno;

b)       da odlučuje o vanrednim pravnim lijekovima protiv pravosnažnih odluka sudova kada je to zakonom određeno;

c)       da odlučuje o pravnim lijekovima protiv odluka svojih vijeća, ako zakonom nije drugačije određeno;

d)       da rješava sukobe nadležnosti između sudova, ako zakonom nije drugačije određeno;

e)       da odlučuje o prenošenju mjesne nadležnosti s jednog suda na drugi sud, kada je to određeno zakonom;

f)         da obavlja druge poslove određene zakonom.

Nadležnost prvostepenih sudova u Federaciji BiH je utvrđena članom 27 zakona o sudovima u Federacije Bosne i Hercegovine.

Općinski sud je nadležan:

1. U krivičnim predmetima:

-          da u prvom stepenu sudi:

a)       za krivična djela za koja je zakonom propisana kao glavna kazna novčana kazna ili kazna zatvora do 10 godina, ako posebnim zakonom nije određena nadležnost drugog suda;

b)       za krivična djela za koja je posebnim zakonom određena nadležnost općinskog suda;

c)       za krivična djela za koja je Sud Bosne i Hercegovine prenio nadležnost na općinski sud

d)       u svim krivičnim postupcima protiv maloljetnika;

-          da postupa tokom istrage i nakon podizanja optužnice u skladu sa zakonom;

-          da odlučuje o vanrednim pravnim lijekovima kad je to zakonom predviđeno;

-          da odlučuje o brisanju osude i prestanku mjera sigurnosti i pravnih posljedica osude, na osnovu sudske odluke i

-          da postupa po molbama za pomilovanje u skladu sa zakonom.

2. U građanskim predmetima da u prvom stepenu sudi:

a)      u svim građanskim sporovima i

b)      u vanparničnom postupku.

3. U privrednim predmetima općinski sudovi koji imaju privredna odjeljenja u prvom stepenu sude:

a)      u sporovima koji se odnose na prava i obaveze po osnovu pravnog prometa roba, usluga, vrijednosnih papira, vlasničkih i drugih stvarnih prava na nekretninama, te na prava i obaveze proistekle iz vrijednosnih papira u kojima su obje stranke u postupku pravno lice ili fizičko lice koje, u svojstvu samostalnog poduzetnika ili u drugom svojstvu, obavlja privrednu ili drugu registriranu djelatnost u vidu osnovnog ili dopunskog zanimanja; 

b)      u sporovima koji se odnose na brodove i na plovidbu na moru i unutrašnjim vodama, te u sporovima na koje se primjenjuje plovidbeno pravo, osim sporova o prijevozu putnika; 

c)       u sporovima koji se odnose na avione, te u sporovima na koje se primjenjuje vazduhoplovno pravo, osim sporova o prijevozu putnika; 

d)      sporovi iz autorskog prava, srodnih prava i prava industrijske svojine; 

e)      sporove nastale povodom djela za koja se tvrdi da predstavljaju nelojalnu konkurenciju ili monopolistički sporazum; 

f)        privredne prijestupe i 

g)      u postupku stečaja i likvidacije, u skladu sa zakonom, kao i u svim sporovima koji nastanu u toku i povodom provođenja postupka stečaja i likvidacije.

4. U drugim predmetima:

a)      da vodi izvršni postupak, ako zakonom nije drugačije određeno; 

b)      da određuje mjere osiguranja, ako zakonom nije drugačije određeno; 

c)      da rješava u posebnim postupcima, ako zakonom nije drugačije određeno; 

d)      da obavlja zemljišno-knjižne poslove u skladu sa zakonom; 

e)      da pruža pravnu pomoć sudovima u Bosni i Hercegovini; 

f)        da vrši poslove međunarodne pravne pomoći, ako zakonom nije određeno da neke od tih poslova vrši kantonalni sud; 

g)      da vrši poslove upisa u registre pravnih lica i 

h)       da vrši druge poslove određene zakonom.

Nadležnost prvostepenih sudova u Federaciji BiH je utvrđena članom 28 zakona o sudovima u Federacije Bosne i Hercegovine.

Kantonalni sud je nadležan:

1. Prvostepena nadležnost

a)       da sudi za krivična djela za koja je zakonom propisana kazna zatvora više od 10 godina ili dugotrajni zatvor, ako zakonom nije određena nadležnost drugog suda;

b)       da postupa u toku istrage i nakon podizanja optužnice u skladu sa zakonom;

c)       da sudi za krivična djela za koja je Sud Bosne i Hercegovine prenio nadležnost na kantonalne sudove i

d)       da odlučuje u svim upravnim sporovima, kao i o zahtjevima za zaštitu sloboda i prava utvrđenih ustavom, ako su takve slobode i prava povrijeđeni konačnim pojedinačnim aktom ili radnjom službenog lica u organima uprave, odnosno odgovornog lica u preduzeću, ustanovi ili drugom pravnom licu kada za zaštitu tih prava nije osigurana druga sudska zaštita.

2. Drugostepena nadležnost

a)       da odlučuje o žalbama protiv odluka općinskih sudova,

b)       da odlučuje o drugim redovnim i vanrednim pravnim lijekovima, ako je to određeno zakonom.

3. Ostalo

a)       da rješava o sukobu mjesne nadležnosti između općinskih sudova sa područja kantona;

b)       da odlučuje o prijenosu mjesne nadležnosti sa jednog općinskog suda na drugi općinski sud na području kantona;

 da odlučuje o brisanju osude i prestanku mjera sigurnosti i pravnih posljedica osude na osnovu sudske odluke;

c)       da postupa po molbama za pomilovanje u skladu sa zakonom;

d)       da rješava o priznavanju odluka stranih sudova, stranih trgovačkih sudova i stranih arbitraža;

e)       da pruža međunarodnu pravnu pomoć u krivičnim predmetima i

f)         da obavlja druge poslove određene zakonom.

Nadležnost vrhovnog suda Federacije Bosne i Hercegovine je utvrđena članom 29 zakona o sudovima u Federacije Bosne i Hercegovine.

Vrhovni sud Federacije BIH nadležan je:

a)       da odlučuje o redovnim pravnim lijekovima protiv odluka kantonalnih sudova, ako je to zakonom određeno;

b)       da odlučuje o vanrednim pravnim lijekovima protiv pravomoćnih odluka sudova kada je to zakonom određeno;

c)       da odlučuje o pravnim lijekovima protiv odluka svojih vijeća, ako zakonom nije drugačije određeno;

d)       da rješava sukobe nadležnosti između kantonalnih i općinskih sudova sa područja različitih kantona, ako zakonom nije drugačije određeno;

e)       da odlučuje o prienošenju mjesne nadležnosti sa jednog suda na drugi sud kada je to određeno zakonom i

f)         da obavlja druge poslove utvrđene zakonom, osim onih iz nadležnosti Ustavnog suda Federacije Bosne i Hercegovine.

Vrhovni sud Federacije može imati i izvorne nadležnosti, ako su utvrđene federalnim zakonima.